ارزیابی و توسعه توابع انتقالی برای برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک در مقیاس زمین نما در زاگرس مرکزی

نویسندگان

حمید کلیشادی

دانشجوی دکتری گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان محمد رضا مصدقی

دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان محمد علی حاج عباسی

استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان شمس اله ایوبی

دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

هدایت هیدرولیکی اشباع (ks) خاک یکی از ویژگی­های ضروری برای مدیریت پروژه­های آبیاری، مدل­سازی حرکت آب و املاح و پیش­بینی توابع هدایت هیدرولیکی غیراشباع خاک می­باشد. اندازه­گیری ks، به ویژه در مقیاس بزرگ در آزمایشگاه و مزرعه زمان­بر و پرهزینه است. از طرفی ks تحت تأثیر عوامل مختلف دارای تغییرات مکانی و زمانی زیادی می­باشد. بنابراین پیش­بینی و مدل­سازی آن­ توسط توابع انتقالی خاک برای بسیاری از پژوهش­ها می­تواند مفید باشد. این پژوهش در بخشی از شهرستان­های کوهرنگ و فارسان واقع در استان چهارمحال و بختیاری با هدف ارزیابی کارایی برخی توابع انتقالی موجود در منابع و استخراج توابع انتقالی جدید (ptfs) برای برآورد ks انجام گرفت. نمونه­های دست­نخورده به حجم cm3100 از خاک سطحی در 100 نقطه که توزیع مناسب و یکنواختی در منطقه و در کاربری های مختلف داشتند، برداشت شد. ضریب ks به روش بار ثابت برای این نمونه­های دست­نخورده در آزمایشگاه اندازه­گیری شد. برخی ویژگی­های زودیافت خاک نیز اندازه­گیری شده و ptfs برای برآورد ks به روش رگرسیون چندمتغیره گام به گام استخراج شد. هم­چنین مقادیر ks اندازه­گیری­شده با برآورد ptfs موجود در منابع مقایسه شد. نتایج نشان داد که ptfs موجود در منابع قادر به برآورد مناسب ks در منطقه نیستند. در بین توابع انتقالی بررسی شده موجود در منابع، مدل توانمند شبکه عصبی rosetta (ssc+bd) بهترین بود. ناکارآمدترین ptfs برای برآورد ks در خاک­های مورد بررسی مربوط به مدل­های رگرسیونی براکینز و همکاران (1984) بود. بـهر حـال ptfs استخـراج­شـده بـرای منطقـه بهتر از ptfs موجـود در منابــع توانسـت ks را بـرآورد کنند (52%r2=، mmh-15/0rmse =). یافته­ها نشان داد که لگاریتم ks با چگالی ظاهری نسبی (تراکم نسبی)، چگالی ظاهری مؤثر، نسبت درصد رس به کربنات کلسیم (clay/caco3)، نسبت درصد کربنات کلسیم به ماده آلی (caco3/om) و لگاریتم برهم­کنش چگالی ظاهری و درصد رس (ln(bd×clay)) هم­بستگی منفی دارد و با om، لگاریتم نسبت om/clay، درصد شن خیلی ریز و تخلخل خاک هم­بستگی مثبت دارد. چون خاک­های مورد بررسی دارای ساختمان نسبتاً خوبی بودند و در استخراج ptfs ویژگی­های ساختمانی نقش بیش­تری داشتند، پیشنهاد می­شود در آینده برای پیش­بینی بهتر ks خاک­ها در این منطقه برخی ویژگی­های ساختمانی دیگری مانند میانگین قطر خاک­دانه­ها به عنوان تخمین­گر مد نظر قرار گیرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی و توسعه توابع انتقالی برای برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک در مقیاس زمین‌نما در زاگرس مرکزی

هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks) خاک یکی از ویژگی­های ضروری برای مدیریت پروژه­های آبیاری، مدل­سازی حرکت آب و املاح و پیش­بینی توابع هدایت هیدرولیکی غیراشباع خاک می­باشد. اندازه­گیری Ks، به ویژه در مقیاس بزرگ در آزمایشگاه و مزرعه زمان­بر و پرهزینه است. از طرفی Ks تحت تأثیر عوامل مختلف دارای تغییرات مکانی و زمانی زیادی می­باشد. بنابراین پیش­بینی و مدل­سازی آن­ توسط توابع انتقالی خاک برای بسیاری از پژوه...

متن کامل

ارزیابی روش‌های زمین آماری با متغیر کمکی بافت خاک و توابع انتقالی برای برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک

     دراین پژوهش، توابع انتقالی و روش‌های زمین آماری برای تخمین هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با استفاده بافت خاک مورد مقایسه قرار گرفتند. داده‌ها از 196پروفیل خاک مربوط به مطالعات خاکشناسی و اصلاح اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل تهیه گردید. نتایج نشان داد که از میان روش‌های مبتنی بر زمین آمار و توابع انتقالی، روش کوکریجینگ معمولی با بهره‌گیری از متغیر کمکی بافت خاک، با ضریب تعیین[1] 93/0 و ...

متن کامل

ارزیابی توابع انتقالی در برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (مطالعه موردی: دشت ارومیه)

هدایت هیدرولیکی اشباع خاک یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فیزیکی خاک است که اهمیتی ویژه در شناخت، بررسی و مدل‌سازی حرکت آب، املاح و آلاینده‌ها در محیط­های متخلخل دارد. با وجود پژوهش‌های بی‌شمار که پیرامون اندازه‌گیری مستقیم هدایت هیدرولیکی اشباع صورت گرفته است، این روش‌ها هم‌چنان پر‌هزینه، زمان‌بر و تخصصی هستند. ازاین‌رو برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با استفاده از روش‌هایی سریع، کم‌هزینه و با دقت ...

متن کامل

ارزیابی روش های زمین آماری با متغیر کمکی بافت خاک و توابع انتقالی برای برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک

دراین پژوهش، توابع انتقالی و روش های زمین آماری برای تخمین هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با استفاده بافت خاک مورد مقایسه قرار گرفتند. داده ها از 196پروفیل خاک مربوط به مطالعات خاکشناسی و اصلاح اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل تهیه گردید. نتایج نشان داد که از میان روش های مبتنی بر زمین آمار و توابع انتقالی، روش کوکریجینگ معمولی با بهره گیری از متغیر کمکی بافت خاک، با ضریب تعیین[1] 93/0 و ریشه ...

متن کامل

ارزیابی توابع انتقالی در برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (مطالعه موردی: دشت ارومیه)

هدایت هیدرولیکی اشباع خاک یکی از مهم ترین ویژگی های فیزیکی خاک است که اهمیتی ویژه در شناخت، بررسی و مدل سازی حرکت آب، املاح و آلاینده ها در محیط­های متخلخل دارد. با وجود پژوهش های بی شمار که پیرامون اندازه گیری مستقیم هدایت هیدرولیکی اشباع صورت گرفته است، این روش ها هم چنان پر هزینه، زمان بر و تخصصی هستند. ازاین رو برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با استفاده از روش هایی سریع، کم هزینه و با دقت ...

متن کامل

توسعه توابع انتقالی با استفاده از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اعماق مختلف خاک جهت برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع

هدایت هیدرولیکی اشباع یکی از پارامتر‌های مهم در مسائل مرتبط با آب و خاک می‌باشد. این تحقیق با هدف تخمین هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks) برای 280000 هکتار از اراضی شمالی رودخانه‌های قره‌سو- گرگانرود انجام شد. برای این منظور از اطلاعات مربوط به 188 پروفیل خاک استفاده شد. پارامتر‌های زودیافت مورد استفاده شامل تعدادی از خصوصیات فیزیکی خاک منطقه (تا عمق 6 متر)، خصوصیات شیمیایی خاک (تا عمق 5/1 متر) و برخی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تحقیقات کاربردی خاک

جلد ۱، شماره ۲، صفحات ۱۶-۳۳

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023